حتما تا به حال برایتان پیش آمده است که در اثر برخورد با بخاری ، قابلمه داغ و غیره دست تان یا بر اثر خوردن یک خوراکی یا نوشیدنی داغ دهان تان سوخته باشد. در واقع سوختگی جزو حوادث رایجی است که همه ما یک بار یا بارها در طول زندگی تجربه اش خواهیم کرد. اما جالب است بدانید سوختگی و انواع آن موضوعی است که در این مطلب بدان پرداخته ایم.
سوختگی چیست؟
سوختگی یکی از شایع ترین آسیب های خانگی به خصوص در کودکان است. اصطلاح سوختگی بیشتر با احساس سوزش مرتبط است. سوختگی با آسیب شدید پوستی همراه است که باعث می شود سلول های پوست آسیب دیده و بمیرند.
اکثر افراد بسته به علت و درجه آسیب ، بدون عواقب سلامتی جدی میتوانند پس از سوختگی بهبود یابند اما سوختگی های جدی تر نیاز به مراقبت های فوری پزشکی به منظور پیشگیری از عوارض جانبی و مرگ دارند.
جالب است بدانید پیشرفت علم روش های جدیدی را برای بهبود پوست ناشی از سوختگی در نظر گرفته است که یکی از آنها پیوند پوستی است.
انواع سوختگی
سوختگی به 4 سطح تقسیم بندی میشود که عبارتند از:
- درجه اول: پوست قرمز ولی بدون تاول است.
- درجه دوم: پوست تاول زده و مقداری ضخیم می شود.
- درجه سوم: ضخامت پوست بیشتر و ظاهری سفید و چرمی دارد.
- درجه چهارم: این سوختگی شامل تمام علائم سوختگی درجه سه است و همچنین سوختگی فراتر از پوست رفته و به تاندون ها و استخوان ها گسترش یافته است.
هر درجه از سوختگی براساس شدت آسیب وارده به پوست تعیین می شود که درجه اول جزئی ترین و درجه سوم شدید ترین است.
دلایل سوختگی
سوختگی دلایل مختلفی دارد. از جمله:
- سوختگی بر اثر مایعات داغ و در حال جوش
- سوختگی های شیمیایی
- سوختگی های الکتریکی
- آتش از جمله اشعه های کبریت ، شمع و فندک
- قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید
نوع سوختگی بر اساس علت آن نیست. به عنوان مثال: بسته به این که یک مایع چقدر داغ است و مدت زمانی که در تماس با پوست باقی مانده است ، سوختگی معمولی می تواند باعث هر نوع سوختگی دیگر شود.
سوختگی های شیمیایی و الکتریکی نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند زیرا می توانند بر داخل بدن تاثیر بگذارند حتی اگر آسیب پوستی جزئی باشد.
سوختگی درجه یک
سوختگی درجه یک حداقل آسیب پوستی را ایجاد می کند و تحت عنوان سوختگی های سطحی نیز نامیده می شود زیرا خارجی ترین لایه پوست را تحت تاثیر قرار می دهد. علائم سوختگی درجه یک عبارتند از:
- سرخی
- التهاب جزئی یا تورم
- درد
- خشکی یا پوسته پوسته شدن که پس از آن بهبود سوختگی آغاز می شود.
از آنجایی که این سوختگی لایه رویی یا بالایی پوست را تحت تاثیر قرار می دهد پس از پوسته پوسته شدن، علائم و نشانه های سوختگی ناپدید می شوند. سوختگی های درجه یک معمولا طی 7-10 روز بدون ایجاد اسکار بهبود می یابند.
اگر سوختگی ناحیه بزرگی از پوست را درگیر کند و روی صورت یا مفاصل اصلی باشد باید به پزشک مراجعه کنید.
سوختگی های درجه یک معمولا با مراقبت های خانگی درمان می شوند و هر چه زودتر درمان سوختگی را آغاز کنید زمان سریع تری بهبود می یابند. درمان های سوختگی درجه یک عبارتند از:
- خیساندن زخم در آب خنک به مدت 5 دقیقه یا بیشتر
- مصرف داروی استامینوفن یا ایبوپروفن برای تسکین درد
- استفاده از لیدوکائین
- آلوئه ورا برای تسکین پوست
- استفاده از پماد آنتی بیوتیک
سوختگی درجه دو
سوختگی های درجه دو جدی هستند زیرا از لایه بالایی پوست فراتر می رود. این نوع سوختگی باعث می شود پوست تاول بزند و به شدت قرمز و دردناک شود. برخی از تاول ها ترکیده و ظاهری خیس به سوختگی می دهد. با گذشت زمان،بافت پوست ضخیم، نرم می شود. به دلیل ماهیت ظریف این زخم ها، تمیز نگه داشتن ناحیه و بانداژ مناسب برای پیشگیری از عفونت ضروری است. برخی از سوختگی های درجه دو بیش از 3 هفته طول می کشند تا بهبود یابند اما بیشتر آنها در عرض 2-3 هفته بدون زخم اما اغلب با تغییرات رنگدانه ای در پوست بهبود می یابند.
هرچه تاول ها بدتر باشند، مدت زمان بیشتری برای التیام سوختگی طول میکشد. در برخی موارد در صورت شدید بودن وضعیت، پیوند پوست لازم است. درمان این سوختگی نیز همانند سوختگی درجه یک است اما اگر ناحیه وسیعی از پوست تحت تاثیر قرار گرفت به دنبال درمان پزشکی باشید.
سوختگی درجه سه
سوختگی درجه سه در بین انواع سوختگی ها از نوع شدید است که بیشترین آسیب را ایجاد و در هر لایه از پوست گسترش می یابند.
این تصور غلط وجود دارد که سوختگی های درجه سه دردناک ترین هستند اما در این سوختگی آسیب آنقدر گسترده است که ممکن است به دلیل آسیب عصبی، دردی وجود نداشته باشد. بسته به علت سوختگی علائم سوختگی درجه سه شامل موارد زیر می شود:
- رنگ مومی و سفید پوست
- رنگ قهوه ای تیره پوست
- بافت متورم و چرمی
- تاولی که کوچک است
بدون جراحی، این زخم ها با اسکار و انقباض شدید بهبود می یابند و هیچ جدول زمانی مشخصی برای بهبود خود به خودی کامل سوختگی درجه سه وجود ندارد.
توجه داشته باشید که شما برای بهبود اسکار ناشی از سوختگی میتوانید از لیزر اربیوم، لیزر دی اکسید کربن، درم آبریژن، لایه بردارهای شیمیای و غیره استفاده کنید.
سخن پایانی
سوختگی و انواع آن در این مطلب ذکر شدند. گفتیم که با یک درمان مناسب و سریع، سوختگی درجه یک و دو بهبود می یابند. این سوختگی ها به ندرت باعث ایجاد زخم می شوند اما می توانند منجر به تغییر رنگدانه ی پوست سوخته شوند. نکته کلیدی این است که آسیب و عفونت بیشتر را به حداقل برسانید. آسیب های گستره ناشی از سوختگی شدید درجه دو و سه نیز می تواند منجر به مشکلاتی در بافت عمیق پوست، استخوان ها اندام ها شود که ممکن است بیمار نیاز به جراحی، فیزیوتراپی، توان بخشی و مراقبت کمکی مادام العمر داشته باشد.